تالار اشرف اصفهان
تالار اشرف اصفهان که از بناهای معروف دوره صفوی اصفهان است در خیابان باغ گلدسته در غرب خیابان استانداری و در محدوده باغ استانداری اصفهان واقع شده است. عمارتی که به نام تالار اشرف نامیده می شود باقیمانده کاخ های عصر صفوی است که در منطقه دولت خانه در کنار قصرهای دیگری همچون تالار سرپوشیده، کاخ هشت بهشت، کاخ پشت مطبخ، رکیب خانه و تالار تیموری مجموعه ای از کاخ های باشکوه آن روزگار را تشکیل می داده است به عبارتی از تالار اشرف به منظور سکونت پادشاه و حرم سلطنتی استفاده می شده است، با توجه به موقعیت مکانی این تالار می توان نتیجه گرفت تالار اشرف یکی از کاخ های دولت‌خانه صفوی است تالار اشرف در زمان شاه عباس دوم آغاز و در زمان شاه سلیمان کامل شد.
در حال حاضر از آن عمارت مجلل یک تالار نفیس بزرگ و دو اتاق کوچک در طرفین تالار اصلی باقی مانده است. درهای اصلی و پنجره های تالار اشرف که به سمت جنوب باز می شود به احتمال زیاد در دوره پهلوی بازسازی شده است و تزئینات بر جای مانده در این تالار بسیار نفیس و منحصر به فرد است، تزئیناتی همچون گچ‌بری با نقوش هندسی و گل و بوته، لایه چینی با نقوش گیاهی، طلاکاری، تنگ‌بری، قطاربندی و در سر درب ورودی آن با آجرهای گره چینی شده به صورت برجسته کار شده است. شاید آن چیزی که تزئینات این بنا را متفاوت می کند، انبوه مقرنس هایی است که بر روی سقف ضربی و بلند آن کار شده و در میان هر مقرنس یک گل سنتی با تکنیک لایه چینی طلاکاری شده به چشم می خورد و در مرکز تالار اصلی شمسه ای گردان (گردونه مهر) شعاع طلایی پیچ دار همچون خورشیدی تابان می درخشد
وجه تسمیه تالار اشرف اصفهان
در این زمینه نقل قول‌های مختلفی وجود دارد، از جمله آنکه می گویند چون اشرف افغان در زمان حکومت بر اصفهان این کاخ را برای سکونت انتخاب کرده به همین نام معروف شده است و برخی دیگر گفته اند چون تالار اشرف متصل به تالار طویله و اشرف بر سایر عمارات دولت خانه بوده به این نام خوانده می شده است، اما با توجه به تحقیقات به عمل آمده نام تالار اشرف به واسطه استفاده زیاد از ورقه طلا در تزئینات این بنا بوده است. چرا که نحوه ساخت ورقه طلا در هنر سنتی ایرانی به گونه ای بوده که سکه های اشرفی طلا را بین پوست آهو گذاشته و با پتک آن قدر بر روی آن می کوبیدند تا به صورت لایه نازک ورق برای طلاکاری قابل استفاده شود و احتمال اینکه نام اشرف به واسطه استفاده زیاد اشرفی‌های طلا در تزئینات بر این بنا نهاده شده باشد.
در اواخر دوران قاجار مرمت هایی در تالار اشرف صورت گرفت و از ویرانی کامل نجات یافته است. در اوایل جنگ جهانی اول بین سال های 1914 تا 1918 میلادی تالار اشرف به انبار تبدیل و یکی از واحدهای نظامی در آن مستقر شد. نکته جالب اینکه در همین سال ها تمام تزئینات سقف این تالار را زیر گچ پنهان می کنند که خود سبب حفظ این نقوش زیبا می شده و بعدها در حدود سال های 1308 و 1309 طلاکاری‌ها و تزئینات آن از زیر لایه گچ خارج می شود.
در مقابل این بنا حوضی مستطیل شکل وجود دارد که در چهار طرف آن چهار باغچه مشجر قرار گرفته است. در شمال غربی عمارت زمین مسطح وسیعی است که باقیمانده عمارت صدریه و متصل به باغ چهلستون می باشد.
در حال حاضر تالار اشرف یکی از بناهای استانداری اصفهان است به عبارتی از سال 1383 تاکنون اداره تشریفات و امور بین الملل استانداری اصفهان در آن تالار مستقر است که در زمان سفرهای خارجی از مهمان‌ها در آن مکان پذیرایی می شود و برخی از دیدارها و مذاکرات استاندار با نمایندگان کشورهای خارجی در تالار اصلی آن انجام می شود. در حال حاضر نمونه هایی از هنر قالی اصفهان، کار گروهی از هنرمندان برجسته این رشته در تالار اشرف به نمایش گذاشته شده و تالار اشرف تبدیل به تالارموزه قالی اصفهان شده است تا به هنگام دیدار استاندار با هیات‌های خارجی مبلغ هنر درخشان اصفهان به مهمانان عالی رتبه خارجی باشد.
تالار اشرف در طول تاریخ همیشه یک عمارت حکومتی بوده و درهای آن به روی عموم مردم و گردشگران بسته بوده است و اکنون بازدید از آن، پس از هماهنگی با «اداره تشریفات و امور بین الملل» و «حراست» استانداری اصفهان امکان پذیر است.
همچنین می توانید در ادامه فیلم تالار اشرف اصفهان را که سایت میراث فرهنگی اصفهان تهیه دیده مشاهده کنید
هماانطور که گفته شد تالار اشرف اصفهان در اختیار استانداری اصفهان است و برای بازدید عموم آزاد نیست در صورت تمایل به دیدن این اثر تاریخی کشور خود می بایست با «اداره تشریفات و امور بین الملل» و «حراست» استانداری اصفهان هماهنگ نمایید.
ـ پین نقشه استانداری اصفهان را نشان می دهد
سردر قیصریه را از این رو قیصریه می نامند که از روی نمونه یکی از بناهای شهر قیصریه در آسیای صغیر یعنی ترکیه امروزی در قرن ۱۱ هجری قمری (دوره شاه عباس اول) ساخته اند سردر قیصریه اصفهان در قسمت شمال میدان نقش جهان و بر در بازار قیصریه یا شاهی اصفهان واقع شده است
سردر قیصریه را از این رو قیصریه می نامند که از روی نمونه یکی از بناهای شهر قیصریه در آسیای صغیر یعنی ترکیه امروزی در قرن ۱۱ هجری قمری (دوره شاه عباس اول) ساخته اند سردر قیصریه اصفهان در قسمت شمال میدان نقش جهان و بر در بازار قیصریه یا شاهی اصفهان واقع شده است.
سردر قیصریه در گذشته نه‌چندان دور دارای سه طبقه و اکنون دارای دو طبقه است. طبقه سوم آن که تخریب شده، نقاره خانه را تشکیل می داده است که در آن با صدای موسیقی، اوقات روز را اعلام می کرده اند. نقاره زنی و نقاره کوبی از قدیم در ایران متداول بود البته نقاره زنی و نقاره کوبی فقط به منظور اعلام طلوع و غروب آفتاب نبود چرا که نواختن نقاره در میدان های جنگ برای آماده باش سربازان و تشجیع آنان به نبرد و به هنگام صلح و آرامش نیز در آئین های گوناگون و به مناسبت های مختلف متداول بود.
این سر در به بازار بزرگ اصفهان باز می شود و در گذشته راه اصلی بازار اصفهان بوده است. سردر قیصریه شامل چهار درب فرعی، یک دروازه اصلی و یک حوض بوده که حوض آن حدود دهه ۱۳۴۰ شمسی به باغچه تبدیل شد ولی اکنون احیا شده است. بر بالای سردر قیصریه، نقاشی هایی به قلم رضا عباسی به چشم می‌خورد. ناقوس دیر هرمز و همچنین ساعت موجود در قلعه پرتغالی‌های جزیره هرمز، (به قطر حدود ۸۰ سانتیمتر) پس از فتح آن جزیره به اصفهان آورده شد و در بالای این سردر نصب شد. این بنا ورودی بازار قدیمی اصفهان در شمال میدان نقش جهان است که در دوران صفویان ساخته شده است. علاوه بر بازار قیصریه و بازارهای منشعب از آن بازارهای دیگری هم در اصفهان وجود داشته اند که معروف ترین آنها «بازار شاهی» یا «بازارچه بلند» است که در سال ۱۱۱۸ هجری برابر با ۱۷۰۶ میلادی به همراه «مدرسه و سرای فتحیه» در زمان شاه سلطان حسین آخرین حکمران صفویه ساخته شد.
سقف داخلی سردر از کاشی هایی به رنگ آجری، گل بهی و سرمه ای بسیار خوشرنگ با طرح های اسلیمی به صورت مقرنس کار شده است که بسیار جلب توجه می کند. پس از سقف، به دیواره های این سردر می رسیم که دارای نقاشی های چشم نوازی است. دیوار روبه رو جنگ شاه عباس با ازبکان را نشان می دهد. دیواره سمت راست نشان دهنده اروپاییان در حال رقص و آواز و دیواره سمت چپ شکارگاهی را به تصویر کشیده است که با گذشت این همه سال و با وجود از بین رفتن قسمت هایی از این نقاشی ها هنوز زنده بودن رنگ ها و زیبایی خود را حفظ کرده است. در زمان حکومت قاجار و در روزگاری که مسعود میرزای ظل السلطان حاکم اصفهان بود در جبهه های سردر قیصریه تغییراتی صورت گرفت و یک حاشیه کاشیکاری در امتداد سه جانب سردر اضافه شده است.
از سردر بازار قیصریه وارد مجلل ترین و بزرگترین بازارهای اصفهان می شویم این بازار که به بازار قیصریه و شاهی نیز معروف بوده است سقف، دالان ها، سراها و چهارسوق های بسیار دیدنی دارد ولی ای کاش این مغازه ها و حجره ها هم طبق قوانین میراث فرهنگی بازسازی و مرمت شوند و به سبک و سیاق فروشگاه های امروزی درنیایند. خوشبختانه اکثر مغازه ها اجناس صنایع دستی اصفهان را به فروش می رسانند از جمله پارچه های قلمکار، میناکاری، معرقکاری، منبتکاری، خاتمکاری…
از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می شدند که برخی از آنها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند.
برخی از این بازارها عبارت‌اند از :
ـ بازار عریان
ـ هارونیه
ـ نیم‌آورد گلشن
ـ مخلص
ـ سماورسازها
ـ مقصودبیک
بازار قیصریه یا شاهی در دوره صفویه مرکز فروش پارچه های گرانبها بوده و شرکت های تجاری خارجی نیز در آن حجره هایی داشته اند. این بازار قسمت اصفهان جدید دوره صفویه را به شهر سلجوقی میدان کهنه آن روزگار (میدان قیام فعلی) متصل می کرده است.
مساجد در بازار اصفهان :
در طول این شاهراه سرپوشیده و مسقّف که برخی از خارجیان آن را «نگارخانه سرپوشیده» نامیده اند عناصر مذهبی همچون مدرسه نیماورد، مدرسه صدر، مسجد خیاط ها، مسجد نو، مسجد ذوالفقار، مسجد شیشه، مسجد خارجی و ده‌ها مسجد دیگر به فعالیت های مذهبی می پرداختند و بازرگانان و اصناف گوناگون در آنها عبادت می کردند.
مدارس مذهبی در بازار اصفهان :
مراکز فرهنگی مانند مدارس مذهبی هم به اعتبار و رونق بازار می افزودند. مدارسی همچون مدرسه کاسه گران، هارونیه، نیم آورد، جده بزرگ، جده کوچک، ملاعبدالله و … که با معماری خاص ایرانی ـ اسلامی ده ها سال است موضوع کتاب ها و رسالات و تحقیقات مهندسین و معماران و سیاحان گوناگون هستند.
سرا و تیمچه‌ها در بازار اصفهان :
نهادهای اقتصادی نیز از دیگر جاذبه هایی هستند که در بازارها وجود داشته اند. برخی از این نهادها که «تیمچه» و «سرا» نامیده می شوند هنوز نیز فعال هستند. مشهورترین این سراها عبارت اند از : سرای اردستانی ها، سرای خانی، سرای آقا، سرای پادرخت سوخته، سرای میراسماعیل، سرای تالار، سرای خوانساری‌ها، سرای گلشن، سرای جارچی و سرای فخر. این سراها به همراه کاروانسراهای متعدد و پررونق بازار اصفهان را به عنصری فعال تبدیل می کرده که سیاحان با اشتیاق از آن بازدید می کردند و با دقت در سفرنامه هایشان معرفی می نمودند.
بطور کلی مجموعه قیصریه که شامل سردر و عمارت نقاره خانه و ضرابخانه و کاروانسرای شاهی است یکی از جاذبه های مشهور شهر اصفهان است.
همچنین می توانید در ادامه فیلم سردر قیصریه را از سایت میراث فرهنگی اصفهان ببینید
بازار اصفهان و سردر قیصریه در میدان نقش جهان واقع شده است از این رو وقتی به این مکان می روید می توانید علاوه برخود میدان نقش جهان یا همان میدان امام اصفهان، از سایر جاذبه های گردشگری میدان نقش جهان همچون عمارت عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام اصفهان نیز دیدن کنید
بازار اصفهان و سردر قیصریه در میدان نقش جهان واقع شده است از این رو وقتی به این مکان می روید می توانید علاوه برخود میدان نقش جهان یا همان میدان امام
اصفهان، از سایر جاذبه های گردشگری میدان نقش جهان همچون عمارت عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام اصفهان نیز دیدن کنید
جاذبه گردشگری سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل اصفهان یا پل الله وردی خان شاهکارى بى نظیر از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول صفوی است که در در انتهاى جنوبى خیابان چهارباغ واقع شده است این پل به هزینه و نظارت سردار معروف او الله وردى خان بنا شده است از این رو به نام بانى و سازنده آن نیز خوانده مى شود. سی و سه پل اصفهان نزدیک به ۳۰۰ متر درازا و ۱۴ متر پهنا دارد و طولانی ترین پل زاینده رود است که در سال ۱۰۰۵ هجرى ساخته شده است. این پل تمام از آجر و سنگ بنا شده و سطح آن بیک میزان است بدین معنا که دو طرف آن از وسطش پست تر نیست. ادامه مطلب ...
چهل ستون؛ باغی بزرگ بالغ بر 67 هزار متر مربع است که در دوره شاه عباس اول (996-1038 ه.ق.) احداث گردیده است. در این باغ که "باغ جهان نما" نام داشت شاه عباس کوشکی به شکل کلاه فرنگی بنا کرد که بنای اولیه کاخ چهلستون است؛ تالار میانی کاخ امروزی و غرفه های چهار گوشه ی آن را شامل می شود. وی بعدها این کوشک را به دیوانخانه، محل استقرار کارکنان و دبیران دربار اختصاص دارد. حدود نیم قرن بعد شاه عباس دوم تصمیم گرفت آنجا را به کاخی برای پذیرایی مهمانان خارجی تبدیل کند؛ بدین منظور کاخ را توسعه داد؛ ایوان شرقی را آینه کاری کرد و دستور داد تا صحنه های بزم و رزم را بر دیوار های آن نقاشی کنند. تالار آینه و تالار هجده ستون و دو اتاق شمالی و جنوبی تالار آینه و ایوان های طرفین سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با کلیه تزئینات نقاشی و آینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقف ها در زمان شاه عباس دوم به آن افزوده شده است. در سال 1057 شاه عباس دوم با دعوت از سفیران کشورهای خارجی این بنای باشکوه و کم نظیر را افتتاح کرد.
ادامه مطلب ...